Dự thảo Nghị định (NĐ) hướng dẫn thi hành một số điều của Pháp lệnh Ngoại hối và Pháp lệnh sửa đổi, bổ sung mà Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đang lấy ý kiến về sử dụng ngoại tệ tiền mặt của cá nhân. Cụ thể, đối với việc sử dụng ngoại tệ tiền mặt của cá nhân, dự thảo bỏ quy định cho phép người cư trú, người không cư trú là cá nhân được sử dụng ngoại tệ tiền mặt để cho, tặng.

Theo lý giải của NHNN, việc làm này là để đảm bảo mục tiêu chống tình trạng đô la hóa, thống nhất với các quy định về hạn chế sử dụng ngoại hối.

Đồng thời, dự thảo Nghị định cũng quy định rõ người cư trú phải là “công dân Việt Nam” mới được gửi tiết kiệm ngoại tệ cho phù hợp với quy định tại Khoản 2 Điều 24 Pháp lệnh Ngoại hối.

Không cho người dân sử dụng hình thức cho tặng ngoại tệ

TS Lê Thẩm Dương – Trưởng khoa Quản trị tài chính Trường đại học Ngân hàng TP.HCM, nói thẳng là “chưa ổn”. Theo ông, thực tế tuy có hiện tượng dùng ngoại tệ để mua bán hàng hóa nhưng lách bằng cách cho, tặng nhưng còn một thực tế khác phổ biến lâu nay là ngày lễ tết, người dân thường hay lì xì nhau bằng ngoại tệ. Do đó việc cấm cho, tặng ngoại tệ là hạn chế quyền của người dân.

Theo chuyên gia kinh tế Huỳnh Bửu Sơn, pháp luật đã thừa nhận tính hợp pháp khi người dân giữ, mang ngoại tệ: “Ngoại tệ cũng không phải hàng cấm thì sao lại cấm người dân cho, tặng? Quy định người dân không được quyết định tài sản của mình khi cho, tặng là vi phạm quyền của người dân”.

Luật sư Nguyễn Minh Thuận, Giám đốc Công ty luật quốc tế Sài Gòn, phân tích nếu cấm người dân cho tặng ngoại tệ sẽ vi phạm pháp luật cao hơn, đó là hiến pháp.

Cùng quan điểm luật sư Trần Xoa, Giám đốc Công ty luật Minh Đăng Quang, cho rằng việc cấm các cá nhân cho, tặng ngoại tệ là không có tính khả thi. Đơn cử những người trong cùng gia đình “đóng cửa” cho, tặng ngoại tệ với nhau thì làm sao quản lý được

Trước đó, tháng 1/2013, để siết chặt kinh doanh vàng miếng, Chính phủ đưa ra Nghị định 24 về quản lý thị trường vàng, quy định các doanh nghiệp, tổ chức tín dụng không có giấy phép kinh doanh mua, bán vàng miếng do NHNN cấp sẽ không được kinh doanh mua, bán vàng miếng.

Những đơn vị chưa được cấp phép kinh doanh, mua bán vàng miếng sẽ chỉ được mua bán vàng trang sức hoặc chuyển đổi sang loại hình kinh doanh khác. Người dân khi mua bán vàng miếng tại các điểm không được phép, sẽ bị coi là giao dịch bất hợp pháp và sẽ bị phạt ở mức cao.

Hiện mua bán vàng miếng được xem như mua bán ngoại tệ. Theo quy định về xử phạt vi phạm hành chính, mua bán vàng không đúng quy định của pháp luật. Cụ thể, mua bán vàng không đúng nơi quy định người mua có thể bị tịch thu vàng nếu đem bán, tịch thu tiền nếu đem tiền đi mua và còn bị phạt thêm từ 50 – 100 triệu đồng.

Theo đại diện của Ngân hàng nhà nước, để đảm bảo cho người tiêu dùng khi mua bán vàng, người mua nên yêu cầu nơi bán, các công ty hay Ngân hàng xuất hóa đơn trong đó ghi rõ số seri để có thể khiếu nại nếu phát sinh sự cố